«Μια άλλη Θήβα» --Η αναπαράσταση και οι μεταμορφώσεις της ταυτότητας

 

Κριτικό σημείωμα: «Μια άλλη Θήβα» – Θέατρο του Νέου Κόσμου

 

To έργο

Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της σύγχρονης μεταδραματικής γραφής που διαλέγεται ανοιχτά με τον μύθο και την ιστορία. Η αφετηρία του έργου –η πατροκτονία ενός νεαρού άνδρα και η απόπειρα ενός συγγραφέα να τη μετουσιώσει σε θεατρικό υλικό– συνδέεται ευθέως με την τραγική παράδοση της Θήβας και τον Οιδίποδα, αλλά ταυτόχρονα συνομιλεί με τη σύγχρονη ψυχαναλυτική και κοινωνιολογική σκέψη γύρω από τη βία, την ανδρική ταυτότητα και τη λειτουργία του πατρικού νόμου.

Το δίπολο συγγραφέας–κρατούμενος και η μετέπειτα εισαγωγή του ηθοποιού που υποδύεται τον κρατούμενο συγκροτούν ένα πολύπλοκο παιχνίδι επιπέδων: πραγματικό–μυθοπλαστικό, βιωματικό–αναπαραστατικό. Αυτή η τριπλή διάσταση αναδεικνύει την ίδια τη θεατρική πράξη ως διαδικασία αναστοχασμού πάνω στην αλήθεια και την αναπαράσταση. Το θέατρο εδώ δεν λειτουργεί απλώς ως καθρέφτης της πραγματικότητας αλλά ως εργαλείο κριτικής και αποδόμησης της.

 

 Η παράσταση

Δύο ηθοποιοί και ένα κείμενο ήταν αρκετά για να κρατήσουν ένα κατάμεστο Θέατρο Δάσους σε απόλυτη προσήλωση. Παρότι οι γνώριμοι ήχοι των πέριξ –ποντιακά και σκυλονησιώτικα τραγούδια– ακούγονταν, δεν κατάφεραν ούτε στιγμή να διασπάσουν τη σιωπηλή ένταση του κοινού. Αυτή είναι από μόνη της μια νίκη του θεάτρου· να επιβάλλεται στο θόρυβο, να δημιουργεί χώρο και χρόνο συγκέντρωσης.

Ο Δημήτρης Καπουράνης στον διπλό ρόλο του φυλακισμένου Μαρτίν και του ηθοποιού Φεδερίκο υπήρξε αποκαλυπτικός. Είχα χρόνια να δω έναν ηθοποιό με τόσο άμεση απεύθυνση ενέργειας και πρωτεϊκές δυνατότητες μεταμόρφωσης. Με μια αδιάκοπη εσωτερική ένταση που μεταδιδόταν χωρίς φτιασίδια, μας κράτησε στην άκρη της προσοχής. Ο Θάνος Λέκκας, στον ρόλο του συγγραφέα, κράτησε την ισορροπία του έργου, δίνοντας χώρο και πλαίσιο στην έκρηξη ενέργειας του συμπρωταγωνιστή του.

Η παράσταση, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, έδειξε πως θα μπορούσε να λάμψει μέσα σε ένα black box θέατρο, όπου η ενέργεια θα διαπερνούσε ανεμπόδιστα τους πόρους του κοινού. Κι όμως, κατάφερε να σταθεί άρτια και σε έναν μεγάλο, ανοιχτό χώρο, γεμάτο περισπασμούς. Η σκηνοθεσία λιτή και απέριττη, αυτό που χρειάζεται όταν έχεις πολύ καλό κείμενο και πολύ καλούς ηθοποιούς.

Το κείμενο του Σέρχιο Μπλάνκο, σε μετάφραση Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, δεν κουβαλάει τη νοσηρότητα που συχνά χαρακτηρίζει τα σύγχρονα λατινοαμερικανικά έργα. Αντίθετα, είναι τρυφερό, αποκαλυπτικό, φωτίζει τη δύναμη της ανθρωπιάς και της τέχνης. Σε αντιδιαστολή με την άτυχη εμπειρία ενός αντίστοιχου εγχειρήματος που παρακολουθήσαμε την περασμένη σεζόν στο Θέατρο Αυλαία, εδώ η θεατρική πράξη αναδείχθηκε ως γέφυρα κατανόησης και τρυφερότητας.

 

Συμπερασματικά 

Η παράσταση επιβεβαιώνει τη δύναμη του θεάτρου να λειτουργεί ταυτόχρονα ως μνήμη και ως πράξη: να ανασύρει αρχετυπικά σχήματα από τον μύθο και να τα μετασχηματίζει σε σύγχρονο βίωμα, ανοίγοντας χώρο για αναστοχασμό πάνω στη σχέση πατέρα–γιου, στην ευθύνη του καλλιτέχνη και στην ίδια την ουσία της αναπαράστασης. 

Με λίγα λόγια, Μια άλλη Θήβα μας θύμισε τη μαγεία  του θεάτρου: να δημιουργεί κοινότητα μέσα στη σιωπή, να φανερώνει την αλήθεια μέσα από το βλέμμα των ηθοποιών, να επουλώνει και να αποκαλύπτει ταυτόχρονα.

 Έλενα Σταματοπούλου